RUJI NI ARI DOHOT PAMILANGINA (bag.VII)

on Jumat, 08 Oktober 2010

Horas to my huta

PANGGURUAN NI HADATUON

Manang ise nanaeng mangguru hadatuon, tung so boi do i mangguru tu halak naleban ia sojolo tangkas ibana di ari, di bulan, di taon, di mesa dohot dilapatanna. Ia adong pe ditanda halak datu pangulpuk dang tangkas ibana patorang ari, bulan, taon, angka parjinujung do i, manang namarhasandaran. Astuannna, adong nasiar tu halak i.

Ianggo namargoar datu, ingkon diboto do jujur ni ari, bulan, taon, desa (mandesai) dohot manjaha bintang. Alana sian i do pangguruan ni “manuk diampang, panduduon dohot mangalahat horbo santi.

Dung tangkas diboto jujur ni sitombuk surik, ipe asa boi ibana manandanghon ari tumandangi ari, tumandangi bulan manandanghon bulan, tumandangi taon manandanghon taon, tumandangi bisa manandanghon bisa, tumandangi taoar manandanghon taoar. Lapatanna: ingkon adong Batahan ni hadatuon di ibana asa boi ibana marguru tu halak na leban mangambai na di ibana i. Ai molo so adong hian di ibana, olo ma ibana hona pogo manang hona rasun. Jadi ingkon tangkas do diantusi undang “undang ni hadatuon asa boi ibana marguru tu halak naleban. Ima torsa namandok “na garam di panggaraman nagurum dipangguruman, natangkas dihata-hata nasungkun diundang-undang”.

Ia namargoar datu ari, holan ari dope naboi sungkunon tu ibana (jomuk-jomuk ni ari), molo adong pe diboto ibana jaha-jahaan ni manuk dohot panduduon manang angka na asing, namartalian tu ari do i. Ai sai adong do pardomuan ni ari tu angka parbinotoan i sude. Datu ari namargoar datu parsiajar, ima sihabiaran ni datu tandang, ai ido na olo manulluk taha-taha.

Umpamana: Molo manilik manuk gantung datu (manuk si toho-toho), adong ma di ida tanda ditaha-taha ni manuk i nasubang paboaon ni datu, manang na hona tu datu tandang i jaha-jahaan ditaha-taha ni manuk i, ima naolo mandok aha nanidok nion datu, gabe olo ma tarsonggot datu i dibahen halak sisongon i, ai dang managam hian datu i diboto nadilambungna i jaha-jahaan ni i. Ido umbahen sai lapik hata ni datu tandang natangkas marguru tu angka nahundul dilambungna. Marbona sian i do hata namandok: “situlluk taha-taha”. Ima naolo manulluk ulaon ni dongan nahurang denggan (naroa), naolo paurak jolma di hatoropan.

(Marudut do pe...)

0 komentar:

Posting Komentar