RUJI NI ARI DOHOT PAMILANGINA (bag.VI)

on Jumat, 08 Oktober 2010

Horas to my huta

Jaha di sahit


Padomuon ma mamis nalima tu pangaroda naualu, alai dang boi holan patik-patikna i pangguruanna, dohot do marhite nabinerengna dohot nabinegena uju dialapi laho borhat dohot mandapothon huta ni namarsahit. Ianggo parmamis nalima marpangguruan ma sian ari ni jolma tubu dohot ugasan mago. Alai diajari badia ni guru do datu laho manjaha sahit dohot mangubati (dang holan patik-patiknai be).

1. Molo dompak purba do datu hundul manang jong-jong ,ro namangalapi ibana,
mangolu do namarsahit i, alai godang saemna. Maroing ma datu i pamahirhon
namangalapi i, pintor di raksa do disi hajolmaon ni namarsahit (nampuna
gelleng i).
Hata ni datu:
a. Balganai sala binahen ni amana manang ompung na tu raja ni hula-hulana.
Hatop sulangi hamu hula-hula muna.
b. Nunga ditandingkon hamu baha ni ompumuna, ido namanginsombut dohot na
manginona, jala pajong-jong hamu baha ni amamuna manang ompumuna asa malum
namarsahit.
c. Naeng ma jolo apusonmuna hoda (debata jinujung).
2. Jaha disahit dompak anggoni.
Hata ni datu:
Homitan ni huta namanahiti jala naung somal dipapele-pele hamu.
3. Jaha dompak dangsina.
Hata ni datu:
Nunga adong salam tu raja nisombaon. Ai alopan ni i, manuk nabontar paluaon
tu parsombaonan i, sagu-sagu, pisang, ansimun, rondang,itak gur-gur. Ima di
hatahon tu parsombaonan i.
4. Jaha dompak nariti.
Hata ni datu:
Begu ni namate mangangkat (na mate haholongan) mangido, jala namarsahit i
nungnga gumodang tu hamatean.
5. Jaha dompak pastima.
Hata ni datu:
Nunga adong na mate dilanglang sian hasuhuton i. Jala adong hirim nabalga na
so dipasahat tu namarsahit i. Begu (simangot ni ompuna pe naeng ma elehonna)
6. Jaha dompak manabia.
Hata ni datu:
Nunga adong namate maup sian hasuhuton i. Sapata ni anak nauli pe nunga adong
sian ompu ni hasuhuton i. Palao sipaimbar ma halak inon jala papurpur sapata
ni anak nauli, upaonna ma tondina dohot manuk namarhandang.
7. Jaha dompak utara.
Hata ni datu:
Datu bolon jala datu nahadohan goar sian ompu ni hasuhuton namanahiti. Jadi
naeng ma jolo lehononna alopan ni i, lehononna ma dengke sampur diampang
manang biang na martagan jala sunggam balanga molo naung magodang do na
marsahit i. Alai molo dakdanak do, dengke sanjongkal manang tinutur-tutur pe
boi do, sae do uma so binaboan, malum sahit so niubatan asal dipasahat hamu i
jala manjalo parhangkungon ma tu datu.
8. Jaha dompak irisanna.
Hata ni datu:
Nunga dompak desa namate, manang sadia godang pe saem dang tarambat be.
Alai dang pola dipaboa datu inon i, haluaan ni hata do dibahen didokma: sae
do uma so binaboan malum sahit so niubatan.

Dua Bagian tinuju ni hata on, sada hata natoho, sada haluaan ni hata.Ulpuhonna ma muse suhut i parpurpur sapata ni boru. Marmula sian i ma hata namandok, ”dang disaem ho hosam ninna” molo masalpuhu pangalahona tu hula-hula na. Molo datu naung marsahala boi do diraksahon sude namasa di hasuhuton i. Alai adong do bolat ni hasorangan ni hadatuon tu nasiar-siaran. Molo nasiarsiaran (namarjinujung) najinujungnai do marhata-hata. Alai molo marhite sian mamis na lima dohot panggaroda naualu do ibana manjaha diangkupi alatan todik lang-lang manang boa-boa ni sori matandang, ima niangkupan ni niidana dohot nabinegena jala diangkupi badia ni guru (na haguruan).

(Marudut do pe...)

0 komentar:

Posting Komentar